Hoe ontstaat een bedrijfscultuur
Het chimpansee theorema beschrijft op een metaforische wijze hoe bedrijfsculturen kunnen ontstaan en voortbestaan, zelfs als de oorspronkelijke redenen voor bepaalde regels of gewoonten niet langer relevant of bekend zijn. Hier is een herschreven versie van de tekst met behoud van de betekenis en het corrigeren van eventuele fouten:
Het Chimpansee Theorema
Zet 20 chimpansees in een afgesloten kamer. Hang een banaan aan het plafond en plaats er een ladder onder, zodanig dat de banaan alleen via de ladder bereikt kan worden. Installeer een systeem dat de hele kamer besproeit met ijskoud water zodra een chimpansee de ladder beklimt. De chimpansees leren al snel dat de ladder gebruiken ongewenst is.
Schakel daarna het sproeisysteem uit, zodat de ladder beklimmen geen koude douche meer oplevert. Vervang een van de chimpansees door een nieuwkomer. Wanneer deze nieuwe chimpansee probeert de ladder te beklimmen om bij de banaan te komen, wordt hij door de anderen stevig gecorrigeerd, zonder dat hij weet waarom.
Vervang herhaaldelijk chimpansees met nieuwe. Elke keer als een nieuwkomer de ladder probeert te beklimmen, wordt hij door de groep aangepakt, met de meest recente toevoeging die vaak het meest agressief reageert. Ga door met dit proces totdat alle oorspronkelijke chimpansees vervangen zijn.
Op dit punt zal geen enkele chimpansee nog proberen de ladder te beklimmen, en indien iemand het toch waagt, zal de groep ingrijpen. Wat opmerkelijk is, is dat geen van de chimpansees nu nog weet waarom de ladder vermijden de norm is.
Zo ontstaat een bedrijfscultuur.