Ja, ik weet het, de titel is misleidend.
Twee denkwijzen die je helpen sneller en helderder te denken
In een wereld vol keuzes en informatie is het soms lastig om helder te blijven denken. Gelukkig zijn er denkkaders die je kunnen helpen om eenvoud terug te brengen in je leven en je denken. Twee daarvan zijn:
-
Occam’s Razor – een filosofisch principe dat al eeuwen meegaat
-
Het deurenmodel van Jeff Bezos – een praktische manier om sneller te beslissen
Samen vormen ze een krachtig duo om twijfel, overdenken en besluitverlamming te voorkomen.
Occam’s Razor – Snijd weg wat niet nodig is
Occam’s Razor is een filosofisch principe dat stelt:
“Entiteiten mogen niet zonder noodzaak worden vermenigvuldigd.”
(Latijn: “Non sunt multiplicanda entia sine necessitate.”)
Of eenvoudiger gezegd: maak het niet ingewikkelder dan nodig is.
Wanneer je meerdere verklaringen hebt voor iets, kies dan de eenvoudigste die past bij de feiten. Daarom wordt het een scheermes genoemd: het snijdt overbodige aannames en theorieën weg — een mentaal mes dat helpt je denken scherp en helder te houden.
In een tijd van constante informatie-overload is dat geen overbodige luxe. Occam’s Razor helpt je om:
-
Overdenken te vermijden
-
Sneller beslissingen te nemen
-
Je denkfouten (biases) te verminderen
Een korte geschiedenis van het scheermes
Het principe wordt vaak toegeschreven aan William van Ockham, een Engelse franciscaan en filosoof uit de 14e eeuw. Hij gebruikte dit principe in zijn werk op het gebied van logica, theologie en wetenschap. Hij bedacht het idee niet zelf, maar paste het zo vaak en overtuigend toe dat het naar hem werd vernoemd.
Ook eerdere denkers, zoals Aristoteles, Ptolemaeus en Thomas van Aquino, erkenden al het belang van eenvoud in verklaringen. De precieze formulering “Entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem” is afkomstig van de Ierse filosoof John Punch in 1639.
Vandaag vind je Occam’s Razor terug in geneeskunde (bijvoorbeeld in diagnoses), in wetenschap (bij het kiezen van modellen), in techniek en zelfs in dagelijkse gesprekken en keuzes.
Voor meer informatie, zie de Wikipedia-pagina over Occam’s Razor.
Voorbeelden uit het dagelijks leven
Je past Occam’s Razor waarschijnlijk al onbewust toe:
-
Je telefoon werkt niet → waarschijnlijk is de batterij leeg, niet dat hij gehackt is.
-
Iemand antwoordt niet op je bericht → hij of zij is waarschijnlijk druk bezig, niet ontvoerd.
Onze intuïtie neigt al naar eenvoud, en dat is meestal terecht. Maar het helpt om het ook bewust toe te passen.
De eenvoudigste verklaring is niet altijd juist — maar wél het beste uitgangspunt.
Het deurenmodel van Jeff Bezos – Denk na over omkeerbaarheid
In zijn beroemde aandeelhoudersbrief uit 1997 introduceerde Jeff Bezos (oprichter van Amazon) een krachtig denkkader voor het nemen van beslissingen. Hij beschreef twee soorten keuzes:
-
Éénrichtingsdeuren: Grote, onomkeerbare beslissingen. Als je erdoorheen gaat, kun je niet zomaar terug. Deze vragen zorgvuldigheid, overleg en tijd.
-
Tweerichtingsdeuren: Beslissingen die je gemakkelijk kunt terugdraaien. Als je merkt dat iets niet werkt, kun je gewoon weer terug.
“De meeste beslissingen zijn omkeerbaar – het zijn tweerichtingsdeuren. Als je een suboptimale beslissing neemt, hoef je er niet lang mee te leven. Je kunt de deur heropenen en teruggaan.”
— Jeff Bezos, Aandeelhoudersbrief 1997
Zijn punt is duidelijk: veel beslissingen zijn niet zo definitief als we denken. We behandelen omkeerbare keuzes alsof ze levensbepalend zijn — met als gevolg: twijfel, stilstand, eindeloos overleggen.
Zijn advies:
Beslis snel als de keuze omkeerbaar is. Ga alleen vertragen als de beslissing definitief is.
Hoe je beide denkwijzen samen gebruikt
Deze twee principes versterken elkaar perfect. Samen helpen ze je helder te denken én efficiënt te handelen.
Bij een moeilijke keuze kun je jezelf twee vragen stellen:
-
Is dit een éénrichtingsdeur of een tweerichtingsdeur?
→ Als het besluit omkeerbaar is, twijfel dan niet te lang. Probeer het gewoon. -
Wat is de eenvoudigste verklaring of oplossing die past bij de feiten?
→ Begin met de simpelste optie. Voeg pas complexiteit toe als het nodig blijkt.
Bijvoorbeeld:
Je merkt dat een project niet loopt zoals gehoopt.
Denk dan eerst aan de basis:
-
Is het product goed?
-
Is er vraag?
-
Voert het team het correct uit?
Spring niet meteen naar abstracte oorzaken zoals “de markt is verzadigd” of “de economie zit tegen”.
Complexiteit is geen probleem als ze nodig is. Maar wel als ze vermijdbaar is.
Tot slot
We maken het leven vaak ingewikkelder dan nodig. We denken te veel na over omkeerbare beslissingen, en vullen gaten in ons begrip op met aannames die het niet eenvoudiger maken — maar juist zwaarder.
Daarom zijn deze twee principes zo waardevol:
-
Occam’s Razor helpt je eenvoudiger te denken
-
Het deurenmodel van Jeff Bezos helpt je sneller en beter te beslissen
Denk minder in termen van “Wat als het misgaat?”
En meer in termen van: “Wat is het ergste dat er kan gebeuren — en kan ik het terugdraaien?”Want eenvoud is geen naïviteit. Het is wijsheid in actie.